28.12.2022 Nieświątecznie i świętach

 Trochę to wkurzające stąd mój dzisiejszy kawałek. Taki trochę niepolityczny , ale nie , nie ; polityki w nim nie będzie. Już kilka tygodni , przed świętami mnożyły się wpisy , artykuły, komentarze i co tylko na temat sposobu obchodzenia świąt. Kto żyw chwalił się jak to idą przygotowania , jakie prezenty, potrawy , zwyczaje ( ja też, przyznaję , ale tylko tu, na swoim prywatnym blogu) itd. A różnej maści celebryci i celebrytki prześcigali w ogłaszaniu wszem i wobec ile to wydali na dekoracje świąteczne. Czy aby na pewno o to w tym chodzi? Do tego pytania wrócę jednak później. Co mnie osobiście wkurza , to odmawianie deklarującym się , że nie są katolikami prawa do obchodzenia świąt. ” Po co ateiście, protestantowi ( dla protestantów te święta akurat są bardzo ważne ) czy niepraktykującemu  Wigilia, dzielenie się opłatkiem , choinka „ i coś tam… Sieć aż puchnie od takich lekceważących komentarzy . A niby dlaczego nie mieliby świętować się pytam. Chyba mało kto z tych co piszą te komentarze zdaje sobie sprawę , że to co dziś nazywamy świętami Bożego Narodzenia czy regionalnie jak u mnie Gwiazdką, wywodzi się wprost z czasów prasłowiańskich i nazywało się kiedyś Szczodrymi Godami . Zwyczaj zdobienia domu,  przygotowywania świątecznych potraw z tego co „z lasów, jezior , rzek, pól, sadów i ogrodów”(J.S.Bystroń) , puste miejsce przy stole, podarunki,  nawet to wyśmiewane sprzątanie pochodzą wprost ze zwyczajów naszych praprzodków. Chrześcijaństwo w swojej ekspansji zawłaszczyło Szczodre Gody , jak i wiele innych świąt w trakcie roku. A brało się to stąd, że wiara przodków trzymała się mocno . Nadano jej więc inne nazwy i charakter , nową obrzędowość i w jakimś sensie kierunek na jedynie słuszną wiarę . Jedynie słuszną w mniemaniu chrześcijan – w pojęciu ogólnym, bo można i zawęzić do naszej lokalizacji i katolicyzmu. Nie mam nic przeciw wierze i obrzędom jakimkolwiek, rozumiem ,że wielu ludziom jest potrzebna nie tylko modlitwa ale też oprawa i rytuał , żeby wszystko było jasne.  Zwyczaje związane z obchodzeniem świąt są też pewnym rytuałem . Dla jednych mają wymiar ściśle duchowy , dla innych są raczej podtrzymaniem dawnych tradycji, czymś co łączy z bliskimi , jest fragmentem kultury i tożsamości. Tak to działa i czy się to komuś podoba czy nie, tradycje kulturowe , a do takich należy też Gwiazdka  w taki czy inny sposób powinien podtrzymywać każdy niezależnie od tego czy jest wierzący, w co wierzy i czy w ogóle wierzy.

Święta BN , jak i wiele innych strasznie się skomercjalizowały. Jakiś czas temu stały się elementem popkulturowym ; te wszystkie świecidełka , dekoracje, aniołki , przerośnięte krasnoludy nazywane Św. Mikołajami, mocno nadużywana „magia świąt” , szaleństwa z prezentami i nieznośna , przynajmniej dla mnie amerykańska muzyczka w stylu „Last Christmas „ . Mało to świąteczne. Bardziej kojarzy mi się nakręcaniem koniunktury niż świętowaniem , a tym bardziej świętowaniem w wymiarze duchowym. I tu wracam do pytania , czy aby na pewno chodzi o te świecidła i  tak zwaną magię świąt? Jeszcze niedawno , no powiedzmy ; jakieś kilkadziesiąt lat temu , gdy byłam dzieckiem BN miało wymiar tylko duchowy .Pamiętam jednak , z wywiadów w tv, że i zdeklarowani działacze partyjni i ateiści przyznawali się , że zasiadają do wieczerzy i dzielą opłatkiem i specjalnie nikogo to nie bulwersowało . Podejrzewam ,że podobnie jak to miało miejsce i w mojej dalszej rodzinie oficjalnie mówili , że to tak z tradycji a nie z wiary , a o północy jechali na Pasterkę do sąsiedniego miasta , bo w swoim mógł ich ktoś rozpoznać.  Za lat 30, 50, 100 te święta z pewnością też będą inne niż dziś , bo taka jest kolej rzeczy. A póki co każdy ma wybór ; jeden wybierze duchowość , drugi popkulturę.  Jak by na to wszystko nie spojrzeć , nie można wykreślić wielu wieków tradycji kulturowej nawet jeśli zmienia się i ewoluuje. Pewne elementy i tak zostaną , choć pewnie z upływem kolejnych epok nabiorą innej treści,  obrosną w inną oprawę i rytuał . I tylko ci , którzy teraz krzyczą ,  że niewierzącym święta nie potrzebne i kwestionuję ich prawo do celebrowania starych zwyczajów powinni się zastanowić , kto im dał prawo do decydowania co wolno a czego nie wolno i komu świętować .